Krakelura
Wraz z upływającym czasem obrazy pokrywają się siatką mniej lub bardziej gęstych spękań. Dzieje się tak w wyniku naturalnych procesów starzenia się farb – ich wysychania i kurczenia, czasem również z powodu błędów technologicznych popełnionych przez malarzy.
Krakelura powstaje na wszystkich obrazach sztalugowych wykonanych tradycyjnymi farbami, a zwłaszcza temperą jajową lub farbami olejnymi (patrz il.). Spękania można uznać za estetyczny defekt, ale można je również zaakceptować, jak własne zmarszczki. Nie ma przed nimi ucieczki. Jednak, aby nie doprowadzić do dalszych zniszczeń, będących konsekwencjami naturalnych spękań, należy przestrzegać warunków, w jakich obrazy są przechowywane i eksponowane. Gdy w pomieszczeniu jest zbyt sucho, spękania mogą się unieść, tworząc tzw. łuski, a następnie wykruszać się, powodując mniejsze lub większe ubytki warstw malarskich (patrz il.).
Johannes van Eyck, „Ołtarz Gandawski”, 1432, fragment obrazu przedstawiający oczy Madonny
Fałszerze podrabiający dzieła dawnych mistrzów używają różnych technik, aby na świeżo namalowanym obrazie powstały spękania wyglądające na naturalne. „Ojciec” współczesnych fałszerzy Han van Meegeren dodawał do farb ciekły bakelit, a następnie podgrzewał ukończony obraz. W powstałe w tym procesie krakelury wcierał tusz, który udawał naturalny, stary brud. Uważna analiza przebiegu siatki spękań pozwala na wykrycie przemalowań lub retuszy nałożonych na obraz, gdy oryginalne warstwy malarskie uległy już spękaniu. Wówczas farba przemalowania wnika w krakelury i je „zalewa”, wyrównując powierzchnię malowidła. Delikatne, laserunkowe przemalowania leżą na twarzy Mony Lisy, wzmacniają efekt sfumato, który jedynie naśladuje oryginalną technikę Leonarda.
Leonardo na Vinci, „Mona Lisa”, od 1503, fragment obrazu przedstawiający oczy modelki;
półcień ponad powiekami Giocondy i w kąciku oka nie jest oryginalny, farba laserunkowego przemalowania wniknęła w spękania oryginalnej farby
fragment obrazu na płótnie, ukazujący ubytki, które powstały w wyniku wykruszenia warstw malarskich w pobliżu spękań
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead