Wiwisekcja Wenus – anatomiczne modele woskowe z La Specola we Florencji
We florenckim muzeum La Specola znajduje się znakomita kolekcja woskowych modeli anatomicznych z XVII, XVIII i XIX wieku. Ich twórcami byli wielcy mistrzowie – Francesco Calenzuoli (1796-1829), Luigi Calamai (1800-1851), czy bodaj najwybitniejszy z nich Clemente Sussini (1754–1814). To pod jego kierownictwem powstały najlepsze dzieła w warsztacie La Specola, wśród nich „Lo Spellato” („Oskórowany mężczyzna”), czy anatomiczna „Venus Medici” i jej bolońska replika „ La Venerina”.
Clemente Sussini, „Lo Spellato”, La Specola, Florencja
Figury wytwarzane w warsztacie La Specola nie były dziełem wyobraźni, każdy woskowy model powstawał w wyniku dokładnych studiów ludzkich zwłok dostarczanych z pobliskiego szpitala Santa Maria Nuova oraz na podstawie ilustracji w atlasach. Do dzisiaj są one uważane za niezwykle dokładne, niekiedy odzwierciedlają struktury, które nie miały nazw w czasach, w których powstawały.
Jednak ich wyjątkowość nie polega jedynie na skrupulatnym realizmie, figury przybierają pozy żywych ludzi, w dodatku całkowicie zdrowych, bez jakichkolwiek śladów cierpienia. Co więcej przypominają antyczne i renesansowe posągi. Upozowane są na „Venus Medici” (prezentowana nieopodal w Palazzo Pitti), czy jak bohaterowie Michała Anioła.
Materiał, z jakich florenckie modele zostały wykonane – wosk pszczeli (z dodatkami), zapewniał im wygląd przypominający ludzkie ciała. Był barwiony za pomocą pigmentów, i to tak dobranych, aby oddawały kolory poszczególnych części ciała; szczegóły malowano, chociaż drobne naczynia i nerwy wykonywano z jedwabnych lub lnianych nici zamoczonych w wosku. Prawdziwe włosy i rzęsy były doczepiane, i to pojedynczo... . Nic dziwnego, że każdy model wykonywano długo i był niezmiernie kosztowny.
Clemente Sussini, „Venus Medici”, 1780-82, La Specola, Florencja
Jedną z najbardziej frapujących figur w La Specola jest tzw. „Wenus Medycejska” („Venus Medici”). Zamknięta w gablocie z palisandru i weneckiego szkła wygląda jakby spała. Ułożona jest na jedwabnym prześcieradle i czerwonym materacu i przypomina nagie boginie z obrazów dawnych mistrzów. Jak Tycjanowskie piękności wzbudza podziw kaskadą złocistych włosów. Szklane oczy patrzą jak żywe, a perłowy naszyjnik zdobi jej szyję, zasłaniając jednocześnie połączenie głowy z tułowiem. Po zdjęciu klapki na brzuchu, ukazują się jej niezwykle realistycznie oddane wnętrzności.
Gaetano Zumbo, Woskowy model ludzkiej głowy, koniec XVII w., La Specola, Florencja
To jeden z najstarszych anatomicznych modeli w La Specola. Prawdziwą czaszkę młodego mężczyzny powleczono barwionym woskiem. W przeciwieństwie do modeli, które powstawały w warsztacie La Specola sto lat później, głowa wykonana przez Gaetano Zumbo odwzorowuje ślady śmierci – zielonkawy kolor skóry, krople zaschniętej krwi, wypływającej z nosa, są też prawdziwe zęby. Żadnej idealizacji. Skóra po lewej stronie głowy jest „zdarta”, aby jak najlepiej uwidocznić mięśnie twarzy, ścięgna, tętnice szyjne i ślinianki. Górna część czaszki została usunięta, a lewa półkula mózgu „wyjęta” i umieszczona na boku.
Muzeum La Specola zawiera nie tylko anatomiczne modele woskowe. To powstałe pod patronatem Medyceuszy, pierwsze na świecie muzeum nauki. Jednym z eksponatów w sekcji zoologicznej jest szkielet słonicy Hansken, która zmarła podczas pokazów we Florencji, ale to już temat na inny odcinek.
Ilustracja na górze strony:
Clemente Sussini, replika „Venus Medici”, tzw. „Venerina”, Palazzo Poggi. Bologna
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead