Imprimitura (imprimatura)
To cienka warstwa przeźroczystej farby, składająca się ze spoiwa i niewielkiej ilości pigmentu, nakłada się ją na grunt lub grunt z podrysowaniem. W technice tempera grassa (tłusta tempera) i w technice olejnej izoluje chłonny gips lub kredę zaprawy od tłustych, olejnych lub temperowo-olejnych warstw malarskich i zabezpiecza podrysowanie.
W malarstwie dawnych mistrzów kolor imprimitury zależał od dodanego do spoiwa pigmentu. Do początku XVI wieku przeważały dwa lekkie zabarwienia – kremowy (dodatek żółcieni lub ochry) lub delikatnie różowy (dodatek vermilionu). W drugiej dekadzie XVI wieku imprimitury zaczęto barwić intensywniej. Złocistobrązowe lub szare zaczęły pełnić wówczas nie tylko funkcję warstwy izolacyjnej lecz także barwnego podkładu, wpływającego na tonację kolorystyczną kompozycji (patrz il.: ciepła tonacja „Noli me tangere” Corregia pochodzi z barwionej, złocistobrązowej imprimitury, a chłodne karnacje w „Portrecie Ambasadorów” Hansa Holbeina z szarej).
Corregio, „Noli me tangere”, ok. 1525, Prado, Madryt
Barwiona imprimitura bywa mylona z podmalówką, bowiem z czasem zaczęła być również nakładana jedynie lokalnie. Różni je jednak to, że imprimitura nie jest warstwą kryjącą. Imprimitura jako warstwa technologiczna przestała być stosowana, gdy spoiwem gruntów stał się olej i nie była już potrzebna warstwa izolacyjna.
Parmigianino, „Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny”, ok. 1527, Luwr, Paryż;
na tym nieukończonym obrazie wyraźnie widoczna jest złocistobrązowa imprimitura
Jak stwierdzić obecność imprimitury w obrazie? Znakomicie ją widać na nieukończonych obrazach (patrz il.), ale też na przekrojach warstw malarskich (patrz il.; próbka z „Salvatora Mundi” Leonarda da Vinci). W innych przypadkach można się jej jedynie domyślać – po tonacji, jaką przybiera obraz, chociaż bez badań technologicznych, nie ma pewności, czy mamy do czynienia z imprimiturą, czy kryjącą podmalówką.
Leonardo da Vinci, „Salvator Mundi”, ok. 1500, kolekcja prywatna; próbka pobrana z dłoni Chrystusa w partii cienia: 1. przeklejenie; 2. grunt, 3. imprimitura (biel ołowiowa w spoiwie olejnym z dodatkiem żółcieni cynowo-ołowiowej); 4. warstwy malarskie
Link do artykułu publikującego badania
Perino del Vaga, Święta Rodzina ze św. Janem Chrzcicielem , ok. 1528–37, The Courtauld Gallery, Londyn;
imprimitura pokrywa zarys postaci Marii i Jana Chrzciciela
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead