Cassone
W renesansowych Włoszech sprzęty zamawiane do domu przyszłych małżonków były kunsztowne, solidne i niejednokrotnie wykonywane przez znakomitych mistrzów. Po zaręczynach obstalowywano m. in. meble, a wśród nich skrzynie posagowe ustawiane nie tylko w sypialniach, ale też w reprezentacyjnym wnętrzu, zwanym camera grande. W skrzyniach, niesionych uroczyście z domu panny młodej do domu małżonka, panna młoda wnosiła ubrania i bieliznę.
Włoska nazwa skrzyń posagowych to forziere da sposa (l.poj.: forziera), były zamawiane w parach. Dzisiaj określa się je zazwyczaj słowem cassoni (l.poj.: cassone), chociaż z lektury dawnych inwentarzy i opisów dobytku wynikałoby, że nazwa cassoni była stosowana jedynie do skrzyń nawiązujących kształtem do antycznych sarkofagów.
Para skrzyń posagowych dekorowana przez Giovanni di Ser Giovanni (Lo Scheggia)
Cassone z Hersilią przerywającą bitwę między Rzymianami a Sabinami i cassone z przedstawieniem Triumfalnego wjazdu Romulusa i Tytusa do Rzymu, ok. 1460, Statens Museum for Kunst, Kopenhaga
Skrzynie posagowe były zdobione w różnorodny sposób – pokrywano je intarsjami, złoconymi i polichromowanymi reliefami, wmontowywano w ich frontowe i boczne ściany panele z malowidłami. Te wykonywane były przez wyspecjalizowanych w tego typu dekoracjach malarzy (np. Apollonio di Giovanni, czy Giovanni di Ser Giovanni Guidi, brat słynnego Masaccia o pseudonimie Lo Scheggia, czyli Drzazga), jednak szczególnie wyrafinowane zamówienia trafiały do najwybitniejszych malarzy. W XV wieku byli to m.in.: Paolo Uccello, Piero di Cosimo, czy Sandro Botticelli.
Dekorowane przedstawieniami części skrzyń zawierały sceny z mitologii i literatury, historii starożytnego Rzymu, a nawiązywały do miłości, cnót małżeńskich, ale też różnorodnych perypetii pomiędzy parami bohaterów. Popularnymi źródłami malowanych opowieści były dzieła Homera, Katullusa czy Owidiusza, ale też autorów włoskich Boccaccia, Dantego i Petrarki.
Para skrzyń, zwana cassoni Morelli-Nerli dekorowana scenami z historii starożytnego Rzymu, (1472) na ekspozycji w Courtould Gallery w Londynie.
Para powstała z okazji ślubu florenckiego kupca Lorenzo Meorelli z arystokratką Viaggią Nerli w 1472 roku. Na rogach znajdują się herby obu rodzin. Cassoni są wyjątkowe, ponieważ zachowały się z oryginalnymi zapleckami (spalliere); wykonawcy: Biagio di Antonio, Jacopo del Sellaio, Zanobi di Domenico.
|
|
Niewiele cassoni przetrwało do naszych czasów w nienaruszonym stanie. Gdy uległy zużyciu, a także gdy wychodziły z mody (Giorgio Vasari już w połowie XVI wieku postrzegał skrzynie posagowe jako przeżytek), wymontowywano z nich malarskie lub rzeźbiarskie dekoracje, oprawiano i w nowej formie funkcjonowały w domach i na rynku jako cenione dzieła sztuki. Łatwo je dzisiaj rozpoznać na ścianach muzeów – to niezbyt wysokie lecz szerokie prostokąty ze scenami odnoszącymi się do miłości, aczkolwiek łatwo je pomylić ze spallierami.
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead